Je kano of kajak voorzien van een houten inlay is een arbeid intensief karwei maar geeft een zeer voldaan gevoel als het eenmaal klaar is. Het is absoluut de moeite waard om deze extra tijd te spenderen. Of je nu een eenvoudige of een meer gecompliceerde inlay maakt, het is en blijft een eye-catcher.

Er zijn diverse manieren om een inlay te maken met elk hun eigen specifieke kenmerken. Ik zal hieronder de 3 meest gebruikelijke inlay’s beschrijven die ik alle (bij wijze van experiment) heb toegepast bij de bouw van mijn Voyager;

• inlay tijdens bouw (door en door)
• inlay achteraf (door en door)
• éénzijdige inlay

 ___________________________________________________________________________________

 

 

Verreweg de eenvoudigste en minst arbeid intensieve inlay is de inlay die je maakt tijdens het bouwen van de romp. Het nadeel van deze inlay is dat het een betrekkelijk eenvoudig figuur moet zijn en alleen toegepast kan worden bij de wood-strip methode.
Bij deze methode maak je gewoon een deel van de wood-strips van een andere houtsoort (kleur), waardoor je een soort van striping krijgt in de zijkant of bodem van de kano. 

 

* Bedenk of zoek een figuur die je wil toepassen als inlay. Doe dit vóór je begint aan je kano en let hierbij op dat de naadjes waar de verschillende houtsoorten (kleuren) aan elkaar worden gelijmd een hoek hebben van tussen de 15° en 45° anders wordt de lasverbinding te zwak. Een inlay van meer dan 4 latjes is erg druk. Het mooiste is tussen de 2 en 4 latjes.

* Teken de figuur uit op papier (schaal 1:1).

* Zoek een paar mooie contraterende houtsoorten voor de inlay.

 

* Zaag alle onderdelen precies op maat. Maak een zaagmal, zodat de schuine hoeken exact gelijk zijn (foto 01 en foto 02).

 

 

 

 

 

 

  

  

* Lijm de onderdelen aan elkaar zodat je weer een volledige “woodstrip” krijgt. Als je de strongback al klaar hebt, is dit een ideale werkbank hiervoor (foto 03).

 

 

 

 

 

* Voorzie de nieuwe woodstrips van een holletje en een bolletje. Dit kun je doen gelijktijdig met het frezen van de normale woodstrips.

* Let op bij het beplanken van de romp dat je op tijd aan je inlay begint. Niet te vroeg want dan loopt later de gunwale door de inlay, en niet te laat want dan zit de inlay (deels) onder water.

 

 

* Je kunt de inlay schuren tezamen met de rest van de romp (foto 04).

__________________________________________________________________________________

 

Om een iets gecompliceerdere inlay te maken, of een inlay waarbij het figuur niet strookt met de woodstrips, kun je deze achteraf aanbrengen. De inlay blijft, net als bij de vorige inlay, aan zowel de buitenzijde als de binnenzijde zichtbaar. Het spreekt voor zich dat deze inlay meer tijd vergt en dat er nog nauwkeuriger gewerkt moet worden. Al bij al is het met een beetje geduld goed te doen.

* Zoek weer een figuur uit die je wilt gebruiken voor de inlay. In mijn Voyager heb ik gekozen voor een kompasroos.

* Teken de figuur uit op papier (schaal 1:1)

*Zoek een paar mooie contrasterende houtsoorten voor de inlay en zaag het hout voor de figuur op dikte.
Zaag het hout 1 à 2 mm dikker dan de wanddikte van de kano.

 

* Maak de figuur separaat van de kano klaar. Maak bij het zagen van de onderdelen zoveel mogelijk gebruik van zaagmalletjes, zodat de verschillende hoeken/vormen identiek zijn (foto 05 en foto 06).

 

 

 

 

 

   

 

 

* Nadat de romp van de kano geheel dicht is (alle woodstrips zijn aangebracht), teken je de figuur af op de romp (foto 07).

 

 

 

  

 

 

* Nu komt het meest kritieke moment; Zaag de figuur uit in de romp. Laat de afgetekende lijntjes staan. Schuur, vijl, steek het gat verder op maat totdat de figuur precies in het gat past. Neem hiervoor de tijd. Een te grote opening geeft achteraf een lelijke naad (foto 08).

 

 

 

 

 

* Lijm nu de figuur in het gat en laat dit goed drogen. Zorg ervoor dat de figuur aan zowel de binnen als buitenzijde een beetje uitsteekt zodat je nog kunt schuren (foto 09).

 

 

 

 

 

 

 

 * Na het schuren is de inlay klaar. De epoxy maakt het geheel weer stevig (foto 10).

__________________________________________________________________________________

 

Voor het maken van een inlay van bv “tekst”, “een dolfijn”, “een adelaar” etc. in de kano kun je dat het beste éénzijdig doen. Je kunt de inlay dan alleen aan de buitenzijde zien. Met deze methode kun je de prachtigste figuren inleggen. Het spreekt voor zich dat het zeer arbeid intensief is en je zeer nauwkeurig te werk moet gaan. In mijn Voyager heb ik aan beide zijden van de boeg een indianen hoofd ingelegd.

* Zoek (op bv internet) weer een figuur (foto)  welk je als inlay wilt gaan maken. Hoe gedetailleerder het figuur is, hoe moeilijker je het jezelf maakt.

* Bepaal welke houtsoorten je waar gaat gebruiken en zaag hiervan latjes van ca. 3 mm dik en minimaal de breedte van de woodstrips.

* Schuur eerst de romp glad.

 

* Teken mvb carbonpapier de figuur op de romp van de kano. Je kunt dit het beste doen als de kano nog op z’n kop op de mal ligt. Let dan wel op dat je de figuur ook op z’n kop zet (foto 11 en foto 12).

 

 

 

 

 

 

 

 

* Frees nu met een kleine kantenfrees (ik heb een Makita 3707F gebruikt) een deel van de figuur uit welk dezelfde kleur moet krijgen (2 mm diep). In mijn voorbeeld heb ik alles uitgefreesd wat “rood” moet worden (foto 13).  

 

 

 

  

 

 

 

 

 

* Plak nu een stuk doorzichtig papier (kalkpapier) over de tekening op de romp en neem hierop de het uitgefreesde deel van de figuur over evenals de naden van alle woodstrips (foto 14).

 

* Teken nu met behulp van de kalk-tekening elk latje nauwkeurig af en zaag dit uit met een figuurzaag. Vervolgens schuren, vijlen etc. tot het exact past.

 

 

 

 

* Lijm het gemaakt latje in de romp. Evt lichtjes klemmen. Als de lijm is aangedroogd maak je het volgende stukje klaar etc. etc (foto 15).

 

 

 

 

 

 

* Als alle stukjes zijn aangebracht schuur je dit deel van de “inlay” glad met de romp.

* Plak nu weer de tekening op de romp en teken het volgende deel van de inlay weer op de romp mbv carbonpapier.

* Met een nieuw stuk kalk-papier dit gedeelte incl. de naden van de woodstrips overnemen.

 

* Frees nu dit deel uit en vul het weer op dezelfde manier op met de volgende houtsoort (foto 16 en foto 17).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

* Herhaal dit naar gelang de complexiteit van de figuur totdat deze geheel is opgevuld.

* De inlay is nu klaar (foto 18). 

 

 

 

 

 

 

___________________________________________________________________________________________

Nog enkele algemene tips;

 

• Maak eventueel een proefstukje als je niet helemaal zeker bent of het wel zal lukken.
• Gebruik altijd goed en scherp gereedschap, dat voorkomt veel teleurstellingen.
• Zorg dat je goed bent voorbereid voordat je begint, zodat je er halverwege niet achterkomt dat iets niet kan. Dan is het misschien te laat.
• Maak het jezelf niet moeilijker dan het al is. Kies een figuur die je met de middelen die je ter beschikking hebt kunt maken.

 

Succes met het maken van je (eerste) inlay,

Joost Steuten