Coatings

Chemie:

Bij de houtbouw van kajaks hebben velen van ons te maken met Epoxy, glasvezeldoek, glasmat, Polyester, Polyurethaan. Wat houdt dit nu in.

Epoxy bestaat uit een mengsel van 2 vloeistoffen die samengevoegd de naam epoxy dragen. Mengsel A(harder) reageert met mengsel B(epoxy). De mengverhouding is meestal 1 op 2 of  2 op 3.  De reactiesnelheid hangt af van de soort harder, die men koopt en de buitentemperatuur.  Bij de reactie komt warmte vrij.

Bij Polyester is dit net anders.  Polyester is ook een vloeistof, echter treedt de chemisch uitharding op zodra er een katalysator aan wordt toegevoegd. Deste meer katalysator deste heftiger en sneller de chemische reactie verloopt.  De temperatuur speelt ook hier wel een rol, net als bij Epoxy. Bij de reactie komt warmte vrij.

Omdat Epoxy uit zich zelf niet goed UV bestendig is en dat is wel gewenst voor een kajak, brengt  men over de Epoxy nog een aantal lagen Polyurethaan aan die de epoxy hiervoor beschermd.  Dit kan een 1 laagscomponent zijn, maar ook worden 2 component systemen gebruikt. In deze systemen zit een chemisch stof die de chemisch reactie verhinderd of vertraagd. Zodra deze stof verdampt is, komt de chemische reactie op gang. Men krijgt een zeer harde laag die naast de UV bescherming ook het geheel iets kras vaster maakt.

Het bindend element om de vloeibare polyester of epoxy op het hout te houden, is de glasmat of het glasdoek. De glasmat is een nonwoven die zich 3 dimensionaal laat vervormen. ( bolvormig).  Glas doek is geweven en dat laat zich slecht in 1 richting buigen en kan niet om sterk bolle vlakken omdat het dan gaat plooien. Het moet dan in geknipt worden en dat geeft hier en daar dubbele stukjes doek.  Glasdoek of - mat wordt volledig doorzichtig met epoxy of polyester.

Epoxy:

Vocht uit de lucht of het hout kan epoxy een mat uiterlijk geven. Het is dus zaak om zowel het hout goed droog te hebben en ook de luchtvochtigheid in de ruimte laag te hebben en te houden. Ook dient u er op toe te zien dat de epoxy niet te koud is. U kent het koude spiegeleffect in de badkamer, waarop condens neerslaat. Dat zelfde gebeurt ook met koudere epoxy. Koud dan relatief gezien t.o.v de ruimte temperatuur. Als de buitentemperatuur in de middag sterk op loopt, wordt de epoxy van die ochtend relatief gezien koud.   Het is beter om de epoxy wat warm weg te zetten.

Glasvezel doek of band en mat is in verschillende diktes te krijgen.  Met spreekt vaak over 160 grams doek  of 320 grams doek.  Engelse maten zijn  b.v.  6 of 8 ounce.

Voorzorgsmaatregelen:

Een en ander is niet gezond voor ons lichaam. Draag altijd:  handschoenen, gasmaskers ( PIII kwaliteit),  oogbescherming, mutsen en ook vooral oude kleren. (epoxy in je haar is ook klote). 

Dit alles moet u ook hebben voor mensen die u komen helpen. Dit is een financieel plaatje, waarop u niet moet bezuinigen. Nooit.

 

Heb schoonmaak middelen bij de hand waaronder wat aceton als oplosmiddel voor epoxy, huishoud azijn om epoxy uit de kwasten te kunnen spoelen, JIF en vloeibare zeep.

Vooraf klaar maken: afveeg doekjes, keukenrol, PE folie ( uitgehard epoxy heeft hier geen grip op) en bekertjes om epoxy e.d. te mengen. Roerdertjes en wat schuurpapier.  Goed licht en liefst wat afzuiging.  Kwasten, rolletjes, bakjes, scharen om het glasdoek bij te knippen. Veel van het materiaal kan naderhand allemaal weg gegooid worden, omdat epoxy na een half uur gaat uitharden. Als u halverwege tot de conclusie komt dat de schaar niet meer bruikbaar is, heb er dan ook een aantal in reserve. Als u tijd hebt en de epoxy nog zacht is, kunt u het reinigen met of Aceton of azijnzuur.

Verder elektrisch weegschaaltje en hand pompjes voor de epoxy en de harder. Weet waar een reserve batterijtje is voor de weegschaal.  Waar legt u spullen neer die onder de epoxy zitten. Denk daar over na voor u begint. En werk met uw verstand en bewaar rust en overzicht.  U kunt niet halverwege de dag stoppen.

Een mooie helder laag epoxy is sterk afhankelijk van een goed voorbereiding.

Hoe heeft deze schrijver dit nu gedaan:

Er zijn vast andere methodes die ook kunnen, ik kan u alleen mijn ervaring schrijven.

De ruimte wordt van te voren reeds op een temperatuur gebracht van 20 grd. en de epoxy is wat warm.  U zorgt dat u hulp hebt van anderen. Eerst wordt het glasvezel doek uitgelegd zodat het u goedkeuring weg kan dragen. Geen plooien en rimpels op een stofvrije ondergrond.   Uw hulpje weegt met behulp van een weegschaal epoxy en harder af. Maximaal 150 gr. tegelijk.       Dit mengseltje wordt 2 minuten stevig geroerd en wordt op het glasvezel doek gegoten en van hieruit trekt de vloeistof door het doek naar het hout. In de tijd die u nodig hebt voor het verdelen van de vloeistof kan uw hulpje weer een nieuw potje aan gaan maken en zo werkt u het gehele glasvezel doek onder de epoxy. 

Na ca. 20 minuten begint de epoxy al dikker te worden en begint het gellerings proces. Na 15 minuten kunt u het restant van wat er nog in het potje zit beter weg gooien met pot en al.  U zorgt ervoor dat u na 4 uur weer een tweede laag aan brengt over de boot. Het proces van gellering en uitharding treedt ook dan weer op en meestal wordt ook nog een derde laag aan gebracht.  U hoeft met deze werk methode niet te schuren tussen de lagen. (eenmaal uitgehard epoxy dient altijd voor een volgende laag wel grondig te worden geschuurd). Een en al betreft het dan toch een tijdsperiode van ca. 14 uur dat u bijna onafgebroken in touw bent. 

Het aanbrengen van epoxy kan met een kwast, maar ook met een rakel om overbodige epoxy te verwijderen. Veelvuldig wordt ook een verf rolletje gebruikt. Het is zaak de lucht uit het doek te krijgen en uit het hout voordat verharding op treedt.. 

Het is ondoenlijk om alle aspecten van epoxy, polyester en polyurethaan te beschrijven in dit korte stukje. We verwijzen u naar de grote leveranciers van deze materialen, die hierover goede informatie uitgeven en ook zijn hierover goede boeken te koop. Ook is veel te vinden op internet. Verdiep u hierin want het is essentieel voor uw boot, niet alleen qua sterkte, maar ook qua aanzien.  Bezoek anderen en vraag naar hun ervaringen. Laat u voorlichten want al deze materialen zijn bepaald niet goedkoop. De meeste ervaring krijgt u als u eens mag helpen als een hulpje, om de potjes te mengen. Doen, waar het ook is.

De links die wij u hierbij geven zijn slechts een keuze uit leveranciers, er zijn er veel meer:

Link  Polyservice,    West system   en    MR.Boat - epoxy    

Mr.Boat- epoxy geeft tegen een geringe vergoeding een Workshop in het werken met Epoxy. Zie hiervoor hun website - link Workshop Epoxy. 

Ton Affourtit